Trước đây, người dân thường quen với hình ảnh những ao ruộng bùn lầy khi nuôi lươn. Tuy nhiên, sự phát triển của khoa học kỹ thuật đã mở ra một hướng chăn nuôi mới- nuôi lươn không bùn. Mô hình này không chỉ giúp giảm công chăm sóc, hạn chế rủi ro mà còn tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước.

Trong khoảnh sân chỉ hơn chục mét vuông ở thôn Hoành Sơn xã Lạng Giang, tỉnh Bắc Ninh, anh Phạm Văn Hưng xây 4 bể xi măng, mỗi bể rộng chừng hơn 2m². Nhìn qua tưởng đơn giản, nhưng bên trong là hàng nghìn con lươn đang lớn nhanh, hứa hẹn mỗi bể có thể cho hơn 4 tạ lươn khi đến kỳ thu hoạch. Khi bán, 1 kg lươn sẽ vào khoảng 4 đến 5 con.

“Đầu tư ban đầu 2.100 con,  hiện đang là 200kg, dự kiến đến lúc thu sẽ được 400kg một bể. Mật độ dày, 1m² có thể thu được 150kg nếu lươn về 4 con/kg”, anh Hưng chia sẻ.

Anh Hưng chia sẻ thêm, điều khiến anh chọn nuôi lươn không bùn là tính thực tế: “Đất hẹp vẫn nuôi được, vốn không quá nhiều. Mỗi ngày tôi chỉ mất khoảng một tiếng để thay nước, cho ăn, hoàn toàn không ảnh hưởng công việc khác.”

So với nuôi truyền thống, nuôi lươn không bùn giúp quản lý tốt hơn, mật độ nuôi cao gấp hàng chục lần, hầu như không có dịch bệnh nếu giữ nước sạch. Quy trình chăm sóc cũng khá đơn giản: thay nước xong, để lắng 15 phút rồi cho ăn; lươn ăn cám chuyên dụng, rất ít, chỉ khoảng 1 kg cám cho 1 tạ lươn.

“Ưu điểm lớn nhất là tôi kiểm soát được từng con, biết chúng khỏe hay yếu. Nếu phát hiện con nào bị bệnh có thể tách riêng để xử lý,” anh nói thêm. Dự kiến hai tháng nữa, lứa lươn đầu tiên sẽ xuất bán, anh Hưng đặt nhiều kỳ vọng vào năng suất và lợi nhuận.

Cách nhà anh Hưng không xa, ở thôn Vàng, xã Tiên Lục, vợ chồng ông Trần Ngọc Phan và bà Đoàn Thị Cầu cũng đang say sưa với 13 bể lươn không bùn. Ở tuổi 74, khi nhiều người đã nghỉ ngơi, ông bà lại chọn bắt đầu một công việc mới.

Bà Cầu cười, “Người già như chúng tôi nuôi lươn cũng như tập thể dục nhẹ nhàng. Mỗi ngày thay nước, cho ăn vài lần, vừa vận động, vừa có thêm thu nhập, lại sạch sẽ, không vất vả như nuôi lợn.”

Ban đầu, ông Phan tình cờ xem trên mạng, sau được con trai và cán bộ kỹ thuật đưa đi thăm quan nhiều nơi, ông bà quyết định đầu tư nuôi lươn. Họ nhập tới 6 vạn con giống, chia vào 13 bể với diện tích gần 200m².

Thức ăn chủ yếu là cám, mỗi bể 5.000 con chỉ ăn khoảng 2 kg cám một bữa. Sau 10 tháng, mỗi bể sẽ cho ra khoảng 1 tấn lươn. “Chi phí cho một tấn lươn khoảng 70 triệu đồng, bán ra được hơn 100 triệu. Tính ra lãi khoảng 30 triệu một tấn. Nếu nuôi chuẩn, lợi nhuận có thể đạt 30-35%, tương đương hàng trăm triệu đồng mỗi vụ”, bà Cầu chia sẻ.

Lứa đầu tiên, ông bà bán hơn 3 tấn lươn, dù mất mát hơn 3.000 con do thiếu kinh nghiệm, vẫn có lãi. Điều đáng quý là ông bà không bỏ cuộc mà tiếp tục rút kinh nghiệm, đặc biệt, ông bà nuôi theo hình thức gối đầu: nhập giống từng đợt, mỗi đợt khoảng 1,5 vạn con, để luôn có sản phẩm bán ra. Đầu ra được bao tiêu, phần lớn xuất sang thị trường Trung Quốc, tạo tâm lý yên tâm cho gia đình.

Từ góc sân nhỏ của anh Hưng đến trang trại lươn của ông  Phan – bà Cầu, có thể thấy nuôi lươn không bùn là mô hình thích hợp cho nhiều đối tượng: người trẻ muốn thử sức kinh tế hộ, hay người cao tuổi vẫn còn sức lao động và mong muốn có thêm thu nhập.

Mô hình này có nhiều ưu điểm: chiếm ít diện tích, vốn đầu tư vừa phải, dễ quản lý, ít dịch bệnh, năng suất cao. Đặc biệt, nó mở ra hướng đi mới trong phát triển thủy sản ở những vùng đất chật hẹp, nơi bà con không có nhiều ao hồ.

Ở xã Tiên Lục, hộ gia đình ông bà Phan đã chứng minh hiệu quả kinh tế rõ ràng. Còn ở thôn Hoành Sơn, những bể lươn đầu tiên của anh Hưng đang chờ ngày thu hoạch để khẳng định tính khả thi. Nếu thành công, đây sẽ là động lực để nhiều hộ khác mạnh dạn làm theo.

Từ những lợi ích thiết thực mang lại, nuôi lươn không bùn không chỉ là kỹ thuật mới, mà còn là minh chứng cho sự sáng tạo và thích ứng linh hoạt của người nông dân trước yêu cầu phát triển nông nghiệp bền vững. Đây chính là hướng đi xứng đáng đầu tư nhân rộng trong tương lai.