Ông Trần Sỹ Quảng sinh năm 1947, tại phường Quảng Minh, thị xã Việt Yên là một cựu chiến binh từng công tác tại công ty Phân đạm Hà Bắc. Sau khi nghỉ hưu, thay vì chọn nghỉ ngơi, ông lại chọn cho mình một con đường mới- Làm nông nghiệp. Nhưng không phải trồng lúa hay rau màu thông thường, ông chọn một hướng đi ít người nghĩ đến đó là trồng cây gấc.

Năm 2005, trong chuyến thăm lại chiến trường xưa, ông tình cờ phát hiện ra cây gấc sống xanh tốt nơi đất nhiễm chất độc màu da cam. Tò mò, ông nghiên cứu tài liệu và khám phá ra giá trị to lớn của loại quả giàu caroten này trong việc thải độc cơ thể, hỗ trợ phòng chống ung thư, bổ máu và tốt cho sức khỏe nói chung, đặc biệt với những người bị ảnh hưởng bởi chất độc da cam. Nhận ra tiềm năng lớn, ông bắt tay vào nghiên cứu giống gấc, kỹ thuật trồng và chế biến sản phẩm từ gấc.

Sau khi biết được những thông tin về giá trị của cây gấc, ông Quảng bắt tay vào trồng. Nhớ lại những ngày đầu thực hiện, gia đình gặp không ít khó khăn, kinh nghiệm chưa có, quy trình chăm sóc lại không. Nhưng không nản trí, với bản lĩnh của người lính năm xưa, ông Quảng tìm đến những người đã trồng gấc để học hỏi kinh nghiệm, rồi học qua sách, báo và qua những năm trồng và chăm sóc cây gấc, ông đã có những kinh nghiệm và cả một quy trình trồng, chăm sóc gấc của riêng mình.

Theo ông Trần Sỹ Quảng, muốn trồng gấc có hiệu quả điều đầu tiên là phải trồng gấc trên đất cát pha, giống gấc là giống gấc lai, nên trồng gấc vào mùa xuân, phải làm giàn cho gấc thì mới sai quả. Cây gấc được ông Quảng trồng chủ yếu là giống gấc lai cao sản của Úc, quả to, trung bình 3-5kg, có quả lên tới 9kg, ruột đỏ đậm, hàm lượng caroten vượt trội so với các giống gấc truyền thống.

Ông Quảng cho hay, “khí hậu bốn mùa của Việt Nam làm cho hàm lượng caroten trong gấc cao hơn hẳn. Tôi đã đi kiểm nghiệm, so sánh nhiều loại quả màu đỏ khác như cà chua, đu đủ, cà rốt. Tuy nhiên, hàm lượng caroten trong gấc vượt trội hơn”.

Từ vài trăm mét vuông ban đầu, đến nay ông Quảng đã có 10ha vườn gấc. Mỗi năm cho thu hoạch 200-250 tấn quả. Giá thu mua trung bình 10.000 đồng/kg. Lợi nhuận bình quân hơn 200 triệu đồng/ha.

Ông Quảng cho biết, trong quá trình nghiên cứu thời gian sinh trưởng và phát triển của cây gấc, ông đã phát hiện ra trồng gấc có thể xen trồng thêm đinh lăng bên dưới để hạn chế cỏ dại và trồng cau tận dụng làm cột để bắc giàn cho gấc leo. Với sự nhạy bén và sáng tạo trong làm nông nghiệp, năm vừa qua ngoài thu nhập chính từ gấc, gia đình ông Quảng thu về gần 1 tỷ tiền cau và  “vườn đinh lăng được 3 năm tuổi rồi, đợi 2 năm nữa xuất bán được thêm vài tỷ nữa”, ông Quảng phấn khởi chia sẻ.

Để đáp ứng nhu cầu của khách hàng trong và ngoài nước, ông Quảng đầu tư kho lạnh âm 19⁰C, xây dựng xưởng chế biến tinh dầu gấc, bột gấc, màng gấc sấy lạnh theo công nghệ Nhật Bản. Các sản phẩm này đạt chuẩn OCOP 3 sao và được xuất khẩu đi nhiều nước như Mỹ, Ấn Độ, Nhật, Hàn Quốc, Pháp,… Để đảm bảo nguồn nguyên liệu gấc ổn định quanh năm, ông Quảng mở rộng hợp tác, kết nối với hàng nghìn hộ dân từ Bắc vào Nam. Ông cung cấp cây giống, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc và ký hợp đồng bao tiêu lâu dài. Mỗi năm hợp tác xã của ông Quảng có thể thu mua và chế biến từ 3.000 đến 4.000 tấn gấc. Ông Quảng kể, “đến vụ gấc, nhà ông tấp nập người ra vào từ sớm tinh mơ đến tận khuya tối. Xe chở gấc từ Sơn La, Lai Châu xuống, từ Gia Lai, Phú Yên chở ra,…nườm nượp. Nhân công chế biến thuê thời vụ gần trăm người.”

Trong quá trình phát triển, ông Quảng nhiều lần được mời tham dự hội chợ nông sản, hội thảo trong và ngoài nước. Ông đã giành được nhiều giải thưởng như “Giải thưởng trí thức Việt Nam tiêu biểu”, “Gương mặt doanh nhân xuất sắc 3 miền”, “Doanh nhân cựu chiến binh tiêu biểu Toàn quốc”,…

Không chỉ làm giàu cho bản thân, ông Quảng còn là người truyền lửa cho thế hệ trẻ, doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp. Ông thường xuyên chia sẻ kỹ thuật, kết nối thị trường và thúc đẩy tư duy sản xuất sạch, bền vững, xuất khẩu. Ông không chỉ là “vua gấc” mà còn là minh chứng sống cho việc kết hợp giữa trí tuệ và tinh thần nông dân dám nghĩ dám làm. Từ hạt gấc quê, ông đã tạo ra giá trị xuất khẩu trị giá cả tỷ đồng, góp phần xóa đói giảm nghèo và lan tỏa mô hình đến nhiều vùng miền.