Nếu có dịp về huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang bạn nhất định phải thưởng thức hai loại quả gắn liền với mảnh đất nơi đây đó là vải sớm Phúc Hòa và vú sữa Hợp Đức.

Bén rễ tại xã Hợp Đức, huyện Tân Yên hơn 30 năm, cây vú sữa có chất lượng quả thơm ngon, vị ngọt thanh, vỏ quả mỏng đã giúp nhiều gia đình ở Tân Yên thoát nghèo, có nguồn thu nhập cao, ổn định. Đến nay, cây vú sữa Tân Yên đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu tập thể “Vú sữa Tân Yên” cho HTX Sản xuất và tiêu thụ sản phẩm vú sữa Hợp Đức, xã Hợp Đức, huyện Tân Yên. Đồng thời, thực hiện chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP) năm 2021, huyện Tân Yên đã xây dựng và đưa sản phẩm vú sữa được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao và được công nhận lại vào năm 2024.

Vú sữa Tân Yên được trồng nhiều nhất tại xã Hợp Đức. Đến nay, toàn xã có khoảng 30 ha vú sữa, trong đó tập trung chủ yếu tại thôn Cửa Sông. Người góp công tiên phong đưa cây vú sữa về trồng và phát triển trên địa bàn là ông Nguyễn Văn Cường ở thôn Cửa Sông, xã Hợp Đức. Từ cây giống ươm hạt ban đầu đến nay gia đình ông mở rộng diện tích lên 1ha trồng vú sữa.

Đưa chúng tôi đi thăm cây vú sữa tổ trên 30 năm tuổi trong vườn, ông Cường cười bảo “đây là cây lộc trời ban”. Bởi lẽ cây vú sữa đã giúp gia đình ông và nhiều hộ dân xã Hợp Đức phát triển kinh tế gia đình, có nguồn thu nhập ổn định.

Cơ duyên đến với cây vú sữa như một sự tình cờ, trước đây gia đình ông Cường rất khó khăn, khi ấy vợ ông sinh con nhưng lại không có sữa. Trong một dịp, gia đình có người thân tới chơi đã tặng cho gia đình ông vài quả vú sữa, ông nghe tên thì nghĩ ngay tới người vợ liền vắt lấy nước cho bà uống và mong rằng, giống như tên, bà cũng sẽ có sữa để nuôi con. Chính vì vậy những cây vú sữa đầu tiên đã được ông ươm trồng thành công và nhân rộng phát triển.

Vú sữa là cây lâu năm, có nhiều ưu điểm như ít phải chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Đặc biệt, vú sữa chưa bao giờ mất mùa vì cây ra nhiều đợt hoa trong năm. Quả vú sữa chín cho thu hoạch trong khoảng 2 tháng, bắt đầu từ tháng 4 cho đến cuối tháng 5. Những cây vú sữa to có thể cho thu cả chục triệu đồng- ông Nguyễn Văn Cường Chia sẻ.

Theo ông Cường, với 1ha trồng vú sữa, năm nay gia đình ông thu hoạch khoảng 10 tấn quả. Do được sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP và đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao nên toàn bộ sản phẩm của gia đình được khách hàng đặt mua để làm quà biếu, đưa vào các chuỗi hoa quả sạch với giá quả loại 1 là 50.000đồng/kg; quả loại 2 cũng được khách hàng đến tận vườn thu mua với giá dao động từ 30.000- 35.000 đồng/kg. Ước tính 01 ha vú sữa giúp gia đình có nguồn thu trên 300 triệu đồng/vụ.

Để thuận lợi cho sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, năm 2016, hợp tác xã sản xuất và tiêu thụ sản phẩm vú sữa Hợp Đức được thành lập với 20 thành viên, ông Cường được bầu làm Giám đốc. Hiện, diện tích trồng vú sữa của hợp tác xã khoảng hơn 10 ha, trong đó có 5 ha áp dụng sản xuất theo quy trình VietGAP. Sản phẩm vú sữa của hợp tác xã đã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao, có tem truy xuất nguồn gốc và bao bì sản phẩm. Vì  vậy, vú sữa tiêu thụ thuận lợi, được khách hàng đặt trước, tư thương tới tận vườn thu mua với giá dao động từ 30.000- 50.000 đồng/kg.

Cùng thôn với ông Cường, gia đình bà Nguyễn Thị Đối- là thành viên của hợp tác xã cũng trồng 30 cây vú sữa, mỗi năm gia đình bà có gần trăm triệu đồng từ thu hoạch quả. Đặc biệt, sản phẩm được khách đặt hàng tại vườn mà không phải lo đầu ra.

Chị Nguyễn Thị Mai Nhi- cán bộ Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Tân Yên cho biết, cây vú sữa là loại cây ăn quả mang lại hiệu quả cao cho người dân xã Hợp Đức. Để tiếp tục giữ vững thương hiệu vú sữa Tân Yên, thời gian tới Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp thường xuyên kiểm tra, theo dõi hướng dẫn các hộ chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh. Đồng thời, khuyến khích các hộ mở rộng diện tích áp dụng sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm trên thị trường.

Nhờ sự đồng thuận của người dân cùng sự vào cuộc tích cực của các cấp chính quyền đã giúp cây vú sữa Tân Yên ngày càng phát triển, trở thành một trong những loại quả vang danh nức tiếng gần xa được khách hàng biết đến, mang lại hiệu quả kinh tế, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.