Trong những năm gần đây, cây tre Lục trúc đã trở thành biểu tượng của sự đổi thay kinh tế tại huyện Tân Yên. Nhờ sự hỗ trợ tích cực từ Trung tâm Khuyến nông Bắc Giang và chính quyền địa phương, nhiều hộ nông dân tại đây đã vượt qua khó khăn và vươn lên làm giàu từ mô hình trồng tre lấy măng. Câu chuyện về bà Dương Thị Luyện và Hợp tác xã (HTX) Măng Lục trúc Lâm Sinh Ngọc Châu đã chứng minh sức mạnh của nông nghiệp bền vững và sự hỗ trợ kỹ thuật đúng đắn.

Sự trỗi dậy của một mô hình

Tại xã Ngọc Châu, huyện Tân Yên, những thửa đất khó canh tác đã được thay thế bằng những khóm tre Lục trúc xanh tốt. Bà Dương Thị Luyện, một nông dân từng đối mặt với khó khăn, đã tìm thấy cơ hội từ cây tre Lục trúc. Vào cuối những năm 1990, khi Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bắc Giang triển khai mô hình trồng tre Lục trúc với giống được nhập từ Đài Loan, gia đình bà Luyện và một số người dân đã mạnh dạn tham gia. Mặc dù sản phẩm lúc bấy giờ chưa được thị trường biết đến rộng rãi và thu nhập còn thấp, gia đình bà vẫn kiên trì duy trì mô hình.

Năm 2017, trước khoản nợ lên tới 4 tỷ đồng do kinh doanh thua lỗ, bà Luyện quyết định tái khởi động phát triển cây tre Lục trúc. Từ diện tích nhỏ ban đầu, bà đã mở rộng lên hàng chục hecta và trở thành người tiên phong tại địa phương. Hiện nay, HTX Măng Lục trúc Lâm Sinh Ngọc Châu đã có 29 thành viên, với 120 ha tre, trong đó 65 ha đang cho thu hoạch. Mỗi khóm tre có thể cho từ 10-13 kg măng, tạo ra nguồn thu ổn định từ tháng 3 đến tháng 9 âm lịch.

Khuyến nông Bắc Giang – Cầu nối giữa nông dân với khoa học kỹ thuật

Trung tâm Khuyến nông Bắc Giang đã đóng vai trò then chốt trong sự phát triển của mô hình trồng tre Lục trúc. Từ những ngày đầu, Trung tâm đã cung cấp giống cây, hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ nông dân trong mọi giai đoạn sản xuất. Sự tư vấn từ việc lựa chọn làm đất, chăm sóc cây, đến thu hoạch và chế biến sản phẩm đã giúp nông dân nắm vững kỹ thuật và nâng cao chất lượng sản phẩm.

Các cán bộ khuyến nông không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn đồng hành cùng nông dân, đảm bảo rằng họ có thể đối mặt với những thách thức của thị trường. Nhờ đó, sản phẩm măng Lục trúc của HTX được chế biến thành măng tươi, măng khô và măng ngâm ớt.  Các sản phẩm này đều được sản xuất theo quy trình hữu cơ, không sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật hóa học, và đã được cấp giấy chứng nhận hữu cơ.

Tác động kinh tế và xã hội

Mô hình trồng tre Lục Trúc không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định cho gia đình chị Luyện, mà còn giúp nhiều hộ nông dân tại địa phương thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Điển hình là anh Nguyễn Anh Tú, ở xã Đại Hóa, huyện Tân Yên, đã trồng tre Lục Trúc trên diện tích 3 ha và đạt thu nhập 2,6 tỷ đồng mỗi năm. Anh Tú chia sẻ rằng, sự hỗ trợ từ cán bộ Khuyến nông và Hợp tác xã Măng Lục Trúc Lâm Sinh Ngọc Châu chính là yếu tố quyết định đến thành công của mình. Tương tự, anh Vũ Văn Quân, ở xã Xuân Lương, huyện Yên Thế, cho biết: "Từ khi biết đến cây măng tre Lục Trúc, gia đình tôi đã mạnh dạn chuyển đổi 2 ha đất để trồng tre. Đến nay, sau khi khai thác, chúng tôi thấy hiệu quả kinh tế rất cao, gấp 4-5 lần so với trồng lúa và các loại cây trồng khác. Gia đình tôi đã liên kết chặt chẽ với HTX Măng Lục Trúc Lâm Sinh Ngọc Châu từ khâu kỹ thuật trồng, chăm sóc cho đến tiêu thụ sản phẩm."

Năm 2023, HTX đã thu hoạch hơn 1.000 tấn măng tươi, mang lại doanh thu gần 30 tỷ đồng. Sản phẩm măng Lục trúc không chỉ tiêu thụ tại Bắc Giang mà còn mở rộng ra các tỉnh, thành phố khác, góp phần nâng cao thương hiệu và giá trị sản phẩm địa phương. Việc trồng tre Lục trúc không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao mà còn bảo vệ môi trường sinh thái và tạo cảnh quan xanh đẹp cho làng quê. Sản phẩm măng Lục trúc của hợp tác xã được công nhận OCOP 4 sao và được bán trong các siêu thị, nhà hàng Nhật Bản.

Sau chuyến thăm HTX Măng Lục trúc Lâm Sinh Ngọc Châu, ông Hoàng Văn Hồng, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông Quốc Gia, đã đưa ra những đánh giá sâu sắc về mô hình trồng tre Lục trúc tại Tân Yên. Ông Hồng nhận xét: “Mô hình này không chỉ là một điểm sáng trong đổi mới nông nghiệp mà còn minh chứng cho khả năng sáng tạo và tinh thần khởi nghiệp của nông dân địa phương. Đây là một ví dụ điển hình về cách thức kết hợp giữa sản xuất hữu cơ bền vững và nhu cầu thị trường, đồng thời bảo vệ môi trường và nâng cao giá trị nông sản. Mô hình này có thể trở thành mẫu hình phát triển nông nghiệp cho nhiều địa phương khác trên toàn quốc.”

Hướng tới tương lai bền vững

Nhận thấy tiềm năng to lớn của cây tre Lục trúc, huyện Tân Yên đang hướng tới mục tiêu mở rộng diện tích trồng lên hơn 200 ha, tạo thêm nhiều cơ hội việc làm và góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo. Đồng hành cùng nông dân, hệ thống Khuyến nông Bắc Giang không ngừng cung cấp hỗ trợ kỹ thuật, tư vấn sản xuất, và xúc tiến thương mại, đảm bảo cho sự phát triển bền vững.

Trong những năm tới, Trung tâm Khuyến nông Bắc Giang sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Trung tâm Dịch vụ Kỹ thuật Nông nghiệp huyện Tân Yên, hỗ trợ các HTX đẩy mạnh quảng bá sản phẩm măng Lục trúc tại các hội chợ, triển lãm, hội thảo, và hội nghị, nhằm mở rộng thị trường và gia tăng giá trị thương hiệu. Tại Diễn đàn Khuyến nông @ Nông nghiệp với chủ đề "Giải pháp thúc đẩy phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn khu vực Trung du miền núi phía Bắc," do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia cùng Sở Nông nghiệp và PTNT tỉnh Bắc Giang phối hợp tổ chức, Trung tâm Khuyến nông đã hỗ trợ HTX quảng bá sản phẩm thông qua gian hàng trưng bày, mời đại biểu thưởng thức sản phẩm măng các loại, kết nối với báo chí để phỏng vấn và giới thiệu HTX tham luận tại diễn đàn. Những nỗ lực này không chỉ giúp nông dân tiêu thụ sản phẩm và nâng cao giá trị thương hiệu, mà còn nâng tầm nhận thức về nông sản sạch và an toàn.

Với sự kết hợp của nỗ lực nông dân, sự hỗ trợ tận tâm từ hệ thống Khuyến nông Bắc Giang, cùng tiềm năng vượt trội của cây tre Lục trúc, huyện Tân Yên đang vững bước trên con đường phát triển, hướng tới một nền nông nghiệp bền vững và thịnh vượng.