Thời điểm giao mùa cũng là lúc cá trong ao hay bị dịch bệnh vì thời tiết thường xuyên thay đổi đột ngột, các yếu tố trong môi trường nước biến động lớn gây ảnh hưởng tới sức khoẻ vật nuôi, tạo điều kiện thuận lợi cho vi sinh vật gây bệnh phát triển. Để hạn chế rủi ro về dịch bệnh, cho năng suất cao, các hộ nuôi cần lưu ý một số nội dung sau:

1. Về chăm sóc: Cần chú ý cho cá ăn theo nguyên tắc 4 định:

- Định số lượng: cho cá ăn đủ khẩu phần theo quy trình kỹ thuật, hằng ngày căn cứ sức khoẻ của cá và diễn biến thời tiết để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp, tránh dư thừa gây lãng phí và ô nhiễm nước ao nuôi.

- Định chất lượng: thức ăn đảm bảo đáp ứng đủ nhu cầu dinh dưỡng, phù hợp với từng loài và từng giai đoạn phát triển của cá. Thức ăn xanh phải tươi, sạch, không đắng, không độc. Thức ăn tinh không bị ôi thiu, nấm mốc. Thức ăn công nghiệp được mua ở địa chỉ tin cậy, còn hạn sử dụng và bảo quản đúng quy định.

- Định vị trí: cho cá ăn ở vị trí nhất định trong ao. Nếu là thức ăn xanh thì cho vào khung, thức ăn tự chế nấu chín cho vào sàng ăn (mỗi ao 3 - 4 sàng), thức ăn công nghiệp cho vào khung hoặc rải đều. Thức ăn thừa phải vớt bỏ.

- Định thời gian: cho cá ăn 2 lần/ngày, vào những thời điểm nhất định để tạo thói quen bắt mồi và tăng khả năng tiêu hoá thức ăn cho cá.

2. Về quản lý ao, cá nuôi: 

- Hằng ngày quan sát hoạt động của cá, theo dõi màu nước, các yếu tố môi trường đặc biệt vào sáng sớm và chiều tối để có biện pháp khắc phục kịp thời. Những hôm thời tiết thay đổi, ao nuôi bị thiếu dưỡng khí phải tăng cường đảo nước, sục khí để giảm nguy cơ cá nổi đầu. 

- Bón vôi bột 1- 2 lần/tháng với lượng 1 - 2 kg/100m3 nước. Hầu hết các ao nuôi đang ở giữa và cuối vụ cần tăng cường thay nước phần đáy ao 1 - 2 lần/tháng. Mỗi lần thay không quá 30% lượng nước trong ao. 

- Đảm bảo nguồn nước cấp phải sạch, không bị ô nhiễm bởi chất thải công nghiệp, nước thải sinh hoạt hay thuốc bảo vệ thực vật. 

- Đối với những ao nuôi qua đông cần đảm bảo nước sạch, sâu 1,5 - 2,5m, chủ động “vỗ béo” cho cá trước mùa đông và có biện pháp tránh rét an toàn, hợp lý. - Những ao nuôi không chủ động nguồn nước, lượng chất thải, bùn đáy nhiều nên sử dụng các loại thuốc sát trùng như: BKC, TCCA, Iodin, Formalin... để tiêu diệt mầm bệnh. 

3. Phòng và trị bệnh: 

Vào thời điểm giao mùa nắng mưa xen kẽ, nhiệt độ thay đổi thất thường sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nhiều loại bệnh phát triển gây hại như bệnh do nấm gây ra (nấm mang, lở loét....); bệnh do vi khuẩn (viêm ruột do vi khuẩn Aeromonas, xuất huyết do vi khuẩn Streptococus, bệnh thối mang....); bệnh do vi rút (xuất huyết ở cá trắm cỏ....). Để phòng bệnh hiệu quả cho cá, các hộ cần áp dụng tổng hợp các biện pháp sau:

- Tăng cường các biện pháp vệ sinh, tiêu độc khử trùng ao nuôi bằng vôi bột, hoá chất. Bổ sung thường xuyên các loại thuốc, vitamin, khoáng vào thức ăn để tăng cường sức đề kháng cho cá. Cụ thể là Vitamin C 30mg/kg cá/ngày; Premix khoáng cho ăn liên tục 5 - 10 ngày; thuốc KN04-12: 2 - 4g/kg cá cho ăn liên tục 5 - 7 ngày.

- Khi cá trong ao bị bệnh bà con cần xác định đúng nguyên nhân, chữa trị kịp thời bằng cách: Tiêu diệt tác nhân gây bệnh trong môi trường nước (nếu bệnh do nấm, ký sinh trùng có thể dùng Formalin, đồng sunphát (CuSO4.5H2O); bệnh do vi khuẩn, vi rút có thể dùng BKC, TCCA, Iodine)... Tăng cường sức khoẻ cho cá bằng các loại vitmin, khoáng... Cho cá ăn thuốc kháng sinh 5 - 7 ngày nếu cá bị bệnh do vi khuẩn gây ra.

Lưu ý: Sử dụng các loại thuốc, hoá chất và chế phẩm sinh học được phép lưu hành tại Việt Nam do Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định, liều lượng và cách sử dụng theo khuyến cáo của nhà sản xuất.

Bài: Hoàng Minh