Cây rau sau khi gieo trồng, không chỉ thường bị nấm bệnh phát sinh gây hại mà còn bị các dịch bệnh khác tấn công như vi khuẩn, vi-rút, tuyến trùng. Trong đó các bệnh về vi rút gây ra rất khó chữa. Do đó người trồng cần nhận biết rõ triệu chứng để có biện pháp phòng trừ tốt.

Vi-rút là loài vi sinh vật không thể nhìn thấy bằng mắt thường nên nông dân chỉ có thể nhận biết được bởi những ảnh hưởng của chúng đối với cây chủ (rau). Vi-rút có thể làm rối loạn quá trình sinh trưởng và hoạt động của cây. Do vậy, triệu chứng biểu hiện ra ngoài rất đa dạng: lá không bình thường, còi cọc (thường là một phía); dạng thân chùm (làm ngắn lóng thân tạo ra chùm ngọn, cành); chổi xể nhiều búi (thừa chồi hoặc cành, cây còi cọc và lóng ngắn lại); sự suy thoái (mất sức sống) của cả cây hoặc một phần của cây…

Các triệu chứng thông thường khác là lá biến màu hoặc biến dạng; thân, hoa, quả, rễ biến dạng. Sự biến màu được biểu hiện cũng rất khác nhau:

- Đối với lá: 

+ Biến màu đều đặn: Ví dụ hiện tượng diệp lục hoá (giảm màu xanh), bạch lục hoá (mất màu hoặc xuất hiện màu trắng), hoá vàng, hoá đỏ, hoá nâu…

+ Biến màu không đều đặn: Ví dụ bệnh khảm do vi-rút (loang lổ vùng xanh nhạt, xanh đậm, vàng hoặc bạc màu được bao quanh bởi những gân nhỏ đường góc cạnh); đốm vằn do vi-rút (xuất hiện nhiều vùng biến màu hình tròn, thường được viền rất lộn xộn); vết đốm lá khác nhau về kích thước; đốm vòng (những vòng đơn hoặc nhiều vòng đồng tâm của những mô tế bào hoại tử hoặc bạc màu ngăn cách bởi các mô tế bào xanh bình thường); đường sọc (kéo dài giới hạn rõ bởi các đám hoại tử hoặc bạc màu).

- Đối với hoa: Có thể là các biểu hiện nhiều lốm đốm (cần phân biệt kỹ với các biểu hiện lốm đốm là do di truyền mà không phải do vi-rút).

- Đối với quả: Sự biến màu cũng có thể xảy ra cả quả hoặc một phần của quả (đốm, chấm hoặc vân).

- Đối với rễ: Vết bệnh và thối rễ là điển hình về độ biến màu ở rễ do vi-rút gây ra.

* Biến dạng: 

- Lá có thể bị méo mó, có biểu hiện quăn cong về phía dưới (khác với phản ứng của cây khi gặp nắng nóng là cong lá về phía trên để giảm thoát hơi nước), hẹp lá, giảm kích thước, phiến và gân lá dầy lên.

- Hoa cũng biểu hiện nhiều dị tật khác nhau: Nhiều bộ phận hoa không bình thường.

- Quả cũng có thể nhỏ hơn, méo mó cùng với những vết phồng, sưng, chứa những hạt dị dạng hoặc hoá gỗ.

- Thân cũng bị dị tật và các lóng đốt bị ngắn lại.

- Rễ có thể bị thối chết (giai đoạn cuối của bệnh).

Bài: Kim Lan