Trong bối cảnh nông nghiệp Việt Nam bước vào thời kỳ chuyển đổi mạnh mẽ, ứng dụng công nghệ số là xu thế tất yếu để nâng cao hiệu quả sản xuất, kết nối thị trường và phát triển bền vững. Cán bộ khuyến nông với vai trò là cầu nối giữa tri thức khoa học và người nông dân, chính là lực lượng tiên phong, chủ động tiếp cận tri thức mới, linh hoạt áp dụng công nghệ hiện đại vào thực tiễn.

Tại Trung tâm Khuyến nông, đảng viên, cán bộ không chỉ nêu gương về đạo đức, phong cách lãnh đạo mà còn phải tiên phong nâng cao trình độ, ứng dụng khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo trong công việc. Qua sinh hoạt chuyên đề, cấp ủy và đảng viên nhận thức sâu sắc Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, phong trào “Bình dân học vụ số” và các chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh. Từ đó, cụ thể hóa thành mục tiêu, nhiệm vụ thiết thực, trước mắt là phổ cập tri thức và kỹ năng số cho đảng viên, gắn với thực tiễn của Trung tâm.

Kết quả đạt được

Trong những năm qua, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Bắc Giang đã có những bước đi ban đầu và đạt được những kết quả đáng ghi nhận trong việc ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác chuyên môn. Đa số cán bộ, đảng viên đã thành thạo phần mềm văn phòng, kế toán, quản lý tài sản và hệ thống quản lý văn bản điện tử của Sở; sử dụng tốt các nền tảng mạng xã hội. Một số viên chức bước đầu ứng dụng trí tuệ nhân tạo và công nghệ số vào công việc chuyên môn.

Trung tâm thường xuyên cập nhật và đổi mới trang thông tin điện tử khuyến nông. Phối hợp chặt chẽ với Đài phát thanh và truyền hình tỉnh, Báo Bắc Giang cũng như các báo và trang thông tin điện tử trung ương để hướng dẫn nông dân sản xuất nông sản theo quy trình kỹ thuật. Tuyên truyền trên các nền tảng xã hội như Zalo, Facebook, fanpage… Năm 2022, Trung tâm Khuyến nông tổ chức 4 lớp tập huấn cho cán bộ chuyển giao về Ứng dụng chuyển đổi số trong phát triển sản phẩm, quảng bá và thương mại sản phẩm OCOP. Bên cạnh đó, Trung tâm tổ chức nhiều lớp về chuyển đổi số cho cán bộ khuyến nông tỉnh, huyện và nông dân điển hình tiên tiến.

Tham gia các cuộc hội chợ, triển lãm để giới thiệu, quảng bá và xúc tiến thương mại sản phẩm nông sản, bước đầu tiếp cận các kênh phân phối trực tuyến.

Cùng đó, xây dựng mô hình ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất. Từ năm 2021-2024, Trung tâm Khuyến nông đã triển khai thành công mô hình ứng dụng thiết bị bay không người lái trong phòng trừ sâu bệnh hại cho cây lúa, ngô, vải thiều tại các huyện Lục Ngạn, Lạng Giang, Việt Yên và Tân Yên. Năm 2024, xây dựng mô hình ứng dụng cơ giới hóa gồm máy bay không người lái, máy làm đất tự động, không người lái… Xây dựng các mô hình ứng dụng chuyển đổi số trong nuôi cá thâm canh ở các huyện Hiệp Hòa, Tân Yên, Việt Yên…

Mặc dù có kết quả ban đầu, song việc học tập và ứng dụng AI chưa đồng bộ, mới chỉ một số cán bộ bước đầu tiếp cận. Ứng dụng công nghệ thông tin trong sản xuất thực tế, số hóa quy trình khuyến nông còn hạn chế về quy mô và phạm vi… Nguyên nhân là do thiếu định mức kinh tế kỹ thuật và quy trình chuẩn hóa riêng cho mô hình khuyến nông ứng dụng chuyển đổi số; nhiều nông dân vẫn duy trì tư duy sản xuất truyền thống, ngại đổi mới và đầu tư công nghệ tự động hóa; nguồn lực và chính sách hỗ trợ cho đào tạo, mua phần mềm và phát triển nhóm hỗ trợ AI ngành nông nghiệp còn hạn chế.

Ứng dụng công nghệ số trong thời gian tới

Nhằm góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển nông nghiệp của tỉnh đến năm 2030, hướng tới một nền nông nghiệp thông minh, bền vững, việc đề ra nhiệm vụ và các giải pháp công tác khuyến nông trong lĩnh vực ứng dụng công nghệ số là hết sức quan trọng.

Trong công tác xây dựng và quản lý mô hình trình diễn Trung tâm Khuyến nông chú trọng xây dựng và phát triển các mô hình khuyến nông theo hướng ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, nông nghiệp hữu cơ, gắn với các tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, ứng phó biến đổi khí hậu... Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa quy trình quản lý, từ khâu khảo sát, thiết kế, triển khai đến đánh giá hiệu quả mô hình khuyến nông. Khảo sát nhu cầu thực tiễn của nông dân và thị trường, nghiên cứu và đề xuất xây dựng các mô hình trình diễn mới có lồng ghép yếu tố công nghệ số, phù hợp với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng và định hướng phát triển của địa phương.

Tạo sự liên kết chặt chẽ với các hợp tác xã, doanh nghiệp và chuỗi giá trị nông sản để xây dựng thành vùng sản xuất nguyên liệu lớn, kết nối với thị trường tiêu thụ thông qua các nền tảng số; đảm bảo truy xuất nguồn gốc và an toàn vệ sinh thực phẩm cho các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của tỉnh thông qua ứng dụng công nghệ blockchain, mã QR và các hệ thống quản lý dữ liệu số.

Tổ chức các lớp tập huấn chuyên sâu về các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong nông nghiệp, lồng ghép mạnh mẽ nội dung về ứng dụng công nghệ số và AI. Các buổi tập huấn cần kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành, đặc biệt là demo thực tế các ứng dụng số để học viên dễ dàng tiếp thu và áp dụng; Hướng dẫn và hỗ trợ các hộ nông dân thực hiện tốt các quy trình kỹ thuật sản xuất nông sản theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và hướng tới phát triển nông nghiệp hữu cơ, có sự hỗ trợ của các ứng dụng công nghệ như AI nhận diện sâu bệnh qua hình ảnh (ví dụ: Plantix, AgriDoc), phần mềm dự báo thời tiết nông nghiệp, và các ứng dụng quản lý thông tin sản xuất.

Đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ khuyến nông trở thành những người có kỹ năng số vững vàng, có khả năng hướng dẫn nông dân quản lý thông tin sản xuất qua ứng dụng di động và các nền tảng số khác….

Ông Đào Xuân Vinh- Giám đốc Trung tâm Khuyến nông chia sẻ, chuyển đổi số là quá trình thay đổi phương thức làm việc dựa trên nền tảng công nghệ thông tin; là quá trình ứng dụng toàn diện công nghệ hiện đại như AI, Big Data, IoT... vào quản lý, sản xuất, kinh doanh và đời sống, nhằm thay đổi phương thức hoạt động truyền thống sang mô hình hiệu quả, minh bạch hơn, lấy dữ liệu làm nền tảng. Đây không chỉ là số hóa, mà còn là đổi mới tư duy, cách làm việc, nâng cao năng suất và chất lượng phục vụ. Chuyển đổi số là xu thế tất yếu, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, tăng sức cạnh tranh và nâng cao chất lượng sống.

Để đạt được những mục tiêu đề ra, Giám đốc Trung tâm Khuyến nông đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ đầu tư thiết bị demo AI, thiết bị thông minh phục vụ trình diễn và ứng dụng nông nghiệp. Trang bị phần mềm quản lý mô hình khuyến nông trực tuyến có tích hợp dự liệu báo cáo tự động. Đồng thời có cơ chế khuyến khích cán bộ tích cực học tập ứng dụng công nghệ số vào thực tiễn.

Bắc Giang, với lợi thế về đa dạng cây trồng và vật nuôi, đã và đang tái cơ cấu ngành nông nghiệp để phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh. Để đạt được mục tiêu này, việc ứng dụng công nghệ số là một yêu cầu cấp thiết, giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.